बढि सुतियो प्रत्युत्पादक

वास्तवमा निद्रा मानिसको स्वास्थ्यको लागि अत्यावश्यक छ । एक वयस्क मानिसका लागि औषतमा दिनको ८ घण्टा निद्रा आवश्यक पर्छ भनिन्छ । मानिस निदाउन सकेन भने बुझ्नुपर्छ उसमा केही स्वास्थ्य समस्या छ । र लामो समयसम्म राम्ररी निदाउन पाएन भने पनि ऊ रोगी बन्छ भन्ने कुरा पक्का छ । त्यसैले स्वास्थ्यका लागि पर्याप्त निद्रा आवश्यक हुन्छ ।
तर निद्रा फाइदाजनक हुन्छ भन्दैमा बढि सुत्नु पनि भएन । आवश्यकता भन्दा बढि सुतियो भने त्यो पनि प्रत्युत्पादक हुन्छ र स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्छ । बढि सुत्ने मानिसमा कस्ता कस्ता समस्या देखापर्छन् त ?

· मधुमेह – अध्ययनले के देखाएको छ भने एक रातमा ९ घण्टा भन्दा बढि समय सुत्ने मानिसहरुमा मधुमेहको समस्या देखा पर्ने खतरा ७ घण्टा सुत्ने मानिसमा भन्दा ५० प्रतिशत बढि हुन्छ ।

· मोटोपन – अध्ययन अनुसार एक रातमा ९ देखि १० घण्टा सम्म सुत्ने मानिसमा ७ देखि ८ घण्टा सुत्ने मानिसमा भन्दा मोटोपनको समस्या देखापर्ने खतरा २१ प्रतिशत बढि हुन्छ ।

· मुटुरोग – बढि सुत्ने मानिसमा मुटुरोगको समेत खतरा बढ्दछ । अध्ययन अनुसार हरेक रात ९ घण्टाभन्दा बढि सुत्ने मानिसमा मुटुरोगको समस्या ३८ प्रतिशतले बढ्दछ ।

· डिप्रेसन – बढि सुत्ने बानीले डिप्रेसनको समस्यालाई झनै बल्झाउँछ । डिप्रेसनलाई कम गर्न छरितो तथा नियमित निद्रा आवश्यक पर्छ ।

· टाउको दुखाइ – बढि सुत्ने मानिसमा टाउको दुख्ने समस्या समेत देखापर्छ । बढि निद्राले गर्दा मस्तिष्कमा सेरोटोनिन भन्ने रसायनको असन्तुलन पैदा गर्छ जसको कारण टाउको दुख्छ ।

· ढाड दुख्ने – बढि सुत्ने मानिसमा ढाड दुख्ने समस्याले समेत सताउँछ । बढि समयसम्म सुत्दा ढाडको भागमा बढि चाँप पर्ने भएकाले रक्तनली तथा मांशपेशीमा हानी पुग्ने र ढाड दुख्ने समस्या देखापर्छ ।



यसका साथै आवश्यकता भन्दा बढि सुत्ने बानीले मानिसको अनुहारको छाला फुंग उडेको जस्तो देखिने, आलस्यपन बढाउने, आँखाको बाहिरी भाग सुन्निएको जस्तो देखिने तथा समग्रमा व्यक्तिको आयु छोट्याउने विज्ञहरु बताउँछन् ।



कति समय सुत्नु उपयुक्त ?

· नवजात शिशु दिनमा १८ घण्टासम्म

· स्कुले केटाकेटी १० देखि ११ घण्टासम्म

· किशोरकिशोरी १० घण्टा

· वयस्क ७ देखि ८ घण्टा

विवाह समारोह चलिरहेका बेला बेहुलीले बच्चा जन्माइन

विवाहपछि सन्तान जन्मनु स्वभाविक हो । तर, विवाह समारोह चलिरहेका बेला बेहुलीले बच्चा जन्माइन भने के भन्ने ।

फ्रान्समा एक महिलाले आफ्नो विवाह समारोहमा नै बच्चा जन्माएकी छिन् । स्थानीय मेयरका अनुसार ती महिलाले आइतबार विवाह गरेको केही मिनेटमा नै बच्चा जन्माएकी हुन् ।

चिकित्सकहरुले भने उनको डेभिभरी डेट १४ तारिखको दिएका थिए । तर, विवाहको दिन नै उनलाई सुत्केरी व्यथाले च्यापेको थियो ।

वेहुलीलाई नै सुत्केरी व्यथाले च्यापेपछि विवाह स्थगित गर्नेबारे छलफल समेत नभएइको हैन । तर, विवाह प्रक्रिया अघि बढाउन निर्णय गरिएको थियो । वेहीली विवाहको तयारीका कारण निकै थोकेकी थिइन ।

विवाहपछि उक्त दम्पत्ति तस्वीर खिचाउन बाहिर निस्कदै थिए, वेहुलीलाई सुत्केरी व्यथाले च्याप्यो । उनलाई हतार हतार हलमा लगियो र आपत्तकालिन सेवामा खबर गरियो । त्यसको केहीबेरमा नै उनले बच्चालाई जन्म दिइन् । अहिले आमा र बच्चा दुबैको स्वास्थ्य ठिक रहेको बताइएको छ ।

फेसबुक एडिक्सन डिसोर्डर।

अति भए खति हुन्छ भन्ने उखान बूढापाकाहरुले त्यसै बनाएका हैनन्। अति सर्वत्र वर्जयेत। तपाइँले दिनदिनै चलाउने फेसबुक मात्र त्यसको अपवाद हुन सक्दैन। यसको लत लागू पदार्थको लत जस्तो हानिकारक हुन सक्छ। लागू पदार्थको कुलतबाट जोगाउन पुनर्स्थापन केन्द्रहरु नेपालमा पनि धेरै ठाउँमा खोलिएका छन्। अब त्यस्तै पुनर्स्थापन केन्द्र फेसबुकको लतबाट जोगिनलाई पनि खुलेको छ।

अनौठो कुरा, यो कार्यक्रमका संस्थापकद्वय स्वयं आफूहरुकै फेसबुक प्रयोग घटाउन लागिपरेका छन्। साउन ९ गतेदेखि मात्रै उनीहरुले यो कार्यक्रम सुरु गरेका हुन्।
कसरी थाहा पाउने?

माथिका प्रश्नहरु मध्ये कम्तिमा एउटा प्रश्नको उत्तर छ वा होमा दिनुभएको भए तपाईँ पक्कै पनि फेसबुक एडिक्सन डिसोर्डरबाट पीडित हुनुहुन्छ। स्वागत छ फेसबुक लत लागेकाहरुको क्लबमा।

यदि तपाइँ हामी जस्तै फेसबुकको लग लागेका हुनुहुन्छ भने चिन्ता गर्नुपर्दैन। तपाइँको औँलालाई छिनछिनमा आराम दिने गरी चुप राखेसम्म र वास्तविक विश्वमा के भइरहेका छ भनी पनि जानकारी बेलाबेलामा लिइराख्ने गर्नुभएसम्म खासै चिन्ता गरिरहनु पर्दैन। फेसबुकको लत लागेकाहरुको सयौँ ग्रुप फेसबुकमा छन्। त्यहाँ उनीहरु आफ्ना अनुभव सुनाउँछन्। तपाइँ करोडौँमा एक हुनुभएको त हो नि।

डान पेगुइन र सियाभोस अरासटेहको पुनस्थार्पन सल्लाह केन्द्रमा तपाईँलाई स्वागत छ। उनीहरुको अनलाइन पुनर्स्थापन कार्यक्रम फेसबुकको लग लागेकाहरु प्रति लक्षित छ। हाम्रो सल्लाह मान्नुभयो भने तपाईँहरुले दुई हप्ता मै फेसबुकको प्रयोग घटाउन सक्नुहुनेछ, उनीहरु भन्छन्। यसको उद्देश्य हो तपाइँको स्वास्थ्य, काम गर्ने क्षमता वा अरु क्षमता पहिले जस्तै बनाउनू।

सोसलटाइम्सलाई अन्तर्वार्ता दिँदै उनीहरुले भनेका छन्, फेसबुकको उपयोग स्वस्थ तरिकाले हुनुपर्छ भन्नेमा हामी विश्वस्त भयौँ। त्यसैले दुई हप्तासम्म हामीले मोबाइल होस् वा डेस्कटप वा ल्यापटप, दिनमा दुई पटकभन्दा बढी फेसबुक लग इन नगर्ने निर्णय गर्‍यौँ। हामीले हाम्रो लग इन रेकर्डलाई अनलाइनमा सार्वजनिक गर्ने निर्णय गर्‍यौँ र इच्छुक साथीहरुलाई पनि निम्त्यायौँ।

उनीहरुको यो अभियान यति लोकप्रिय भयो कि उनीहरुले आफ्नै छुट्टै डोमेन बनाए फेसएनोनाइमस डट कम। यसको होमपेजमा यो प्रि लन्च भएको घोषणा गरिएको छ।

फेसबुक अति चलाउनेहरुका लागि प्रयोग हुने शब्द हो फेसबुक एडिक्सन डिसोर्डर। चिकित्सा विज्ञानका मोटा मोटा ठेली पल्टाउनु भयो भने यो शब्द र यसका लक्षणहरु तपाइँ देख्न पाउनु हुन्न। तर पनि धेरैलाई यो लतले छोइसकेको छ। केही विज्ञहरुले विश्वका ३५ करोड मान्छे फेसबुक एडिक्सन डिसोर्डरबाट पीडित भएको हुनसक्ने बताएका छन्। यो फेसबुकको कूल सदस्य सख्याको आधा हो। तपाइँ पनि त्यसमा पर्नुहुन्छ त? तलका केही लक्षणहरु हेर्नुस्, कुनै पनि तपाइँसँग मिल्छ भने तपाईँलाई यो रोग लागेको छ।

• बिहान बिहानै उठ्ने बित्तिकै चिया वा कफी खानुभनद्या अघि तपाईँको दिन आफ्नो ल्यापटप वा मोबाइलमा फेसबुक लग इन गरेर सुरु हुन्छ?
• बिहानै, दिउँसै वा राति, शौचालयमा होस् वा बसटेम्पोका यात्रामा, कलेजमा होस् वा क्यान्टिनमा हँदा यस्तो स्टायट्स लेख्छु फेसबुकमा भनी सोच्नुहुन्छ?
• फेसबुक चलाउँदा चलाउँदै ढिला भएर गर्लफ्रेन्ड वा ब्वाइफ्रेन्डलाई दिएको डेटमा ढिलो पुगेर गाली खानुभएको छ? कलेजमा ढिला पो पुग्नुभएको छ कि?
• तपाइँका फेसबुके साथीहरुलाई तपाइँ कहिले बाथरुम पस्नुभयो देखि कहिले खानुभयो, कहिले सुत्नुभयो, सब थाहा हुन्छ?
• ब्वाइफ्रेन्ड, गर्लफ्रेन्ड वा दाजुभाइ दिदीबहिनीसित फेसबुकबाट मात्र कुरा हुन्छ कि?
• स्टुडियो सेभेन, डिजिटल प्लस, फोटो हलिउड, फोटो कर्न्सन जस्ता महँगा फोटो स्टुडियोहरुमा फोटो खिचाएर फेसबुकको प्रोफाइल पिक्चरमा राखेर सबलाई दङ पारौँला भनेर सोच्नुभएको छ? लौ न एउटा दामी फेसबुकको प्रोफाइल पिक्चर राख्ने गरी फोटा खिचिदिनुस् भनेर क्यामेरा बोक्ने साथीभाइलाई भन्ने गर्नुभएको छ?
• फेसबुक फ्रेन्डको लिस्ट धेरै बनाउने नाममा नचिनेकाहरुलाई पनि आयड गर्नुभएको छ?
• फेसबुकमा भेटिएर अचानक हराएका साथीलाई बेपत्तासँग खोज्नुभएको छ?
• साथीसँग झगडा पर्‍यो भनेर फेसबुकको रिलेसनसिप स्टायटस चेन्ज गर्नुभएको छ?
• अफिसमा फेसबुकमा प्रतिबन्ध लगाइयो भनेर जागिर छाड्नुभएको छ? फेसबुकमा प्रतिबन्ध लगाउने कुरा अफिसमा भयो भनेर चर्को विरोध गर्नुभएको छ?
• फेसबुकबाटै कुराकानी हुने हुनाले धेरै कम बोल्न थाल्नुभएको पो छ कि?
• आँखा पो टट्टाउँछ कि धेरै फेसबुक चलाइरहेको कारण?

यौनकर्मीहरुका लागि छुट्टै विश्वविद्यालय

यौनपेशा नेपालमा गैरकानुनी छ त्यसैले हामीकहाँ यौनकर्मीहरुले पेशाको आधारमा आफ्नो अस्तित्व कायम गर्न पाएका छैनन् र जे जति काम हुन्छन् ती पर्दापछाडि हुन्छन् ।
तर विश्वका केही देशमा यौनपेशाले कानुनी मान्यता पाएको छ र यौनकर्मीहरु पनि अरु जागिरे जस्तै आफ्नो पेशाको बारेमा ससम्मान भन्न सक्छन् । यतिमात्र कहाँ हो र, बेलायतमा यौनकर्मीहरुका लागि छुट्टै विश्वविद्यालय नै खोलिएको छ ।
यौनकर्मीहरु मिलेर खोलेको यो खुल्ला विश्वविद्यालयको मुख्य उद्धेश्य नै यौनकर्मीहरुलाई संगठित गर्नु रहेको छ ।
यो खुला विश्वविद्यालयमा केवल यौनकर्मीहरुले मात्र भर्ना गर्न पाउँछन् । वेश्यालयका मालिक तथा व्यवस्थापक र अरु कर्मचारीले समेत भर्ना पाउँदैनन् ।
यो विश्वविद्यालयले यौनकर्मीको विश्व संजालले तयार गरेका आचारसंहिता पालना गर्नेछ । ती आचारसंहितामा यौनकर्मलाई एक पेशा सम्झनुपर्ने, यौनकर्मलाई गैरकानुनी मान्नेको विरोध गर्नुपर्ने तथा यौनकर्मीलाई संगठित गर्नुपर्ने लगायतका छन् ।
यो खुल्ला विश्वविद्यालय एउटा वृहत संगठनको रुपमा रहनेछ जहाँ विभिन्न प्रकारका छलफल, अन्तरक्रिया तथा अन्य कार्यक्रमको आयोजना गरिनेछ ।
यसले यौनकर्मीहरुबीच अनुभव आदान प्रदान गर्ने र हिंसा तथा अन्य समस्याको विरुद्धमा संघर्ष गर्ने ऐक्यवद्धता व्यक्त गर्ने फोरम उपलब्ध गराउनेछ ।

मरिसकेपछि पनि दुइजना सँग बिहे

आखिर मान्छे जिउँदो रहँदा सम्म नै हो मोजमस्ती गर्ने र कीर्तिमान राख्ने । चाहना भयो भने १ सय वर्षको उमेर काटेपछि पनि मान्छेले बिहे गर्छ । तर यो दुनियाँमा यस्तो पनि हुँदोरहेछ जहाँ मरिसकेको मान्छेले पनि बिहे गर्छ, त्यो पनि दुइ-दुइ पटक ।

यस्तै भएको छ चीनमा । जहाँ एक महिलाले मरिसकेपछि पनि दुइजना सँग बिहे गरेकी छिन् । वास्तवमा चीनमा वर्षेनी हुने वसन्त पर्वको बेला मृतकहरुबीच परम्परागत बिहे गरिदिने चलन छ जसलाई यिन विवाह भनिन्छ । यो पालाको यिन विवाहमा एक युवतीको शवले दुइ जना पुरुषको शवसँग बिहे गर्ने अवसर पायो ।

आफ्नो परिचय बताउन नचाहने उ थरको एक परिवारले आफ्नी छोरीको शव परम्परागत बिहेको निम्ति लिउ थरको परिवारलाई ३५ हजार युआनमा बेचेको थियो । लिउ थरको परिवारले उक्त युवतीको शव किनेर आफ्नो मृतक छोराको शवसँग बिहे गरिदियो र परम्परा अनुसार एकै चिहानमा गाडियो । ग्लोबल टाइम्समा छापिएको खबर अनुसार यसरी चिहानमा सँगै गाडिएको अर्को दिन नै कोही व्यक्ति आएर चिहान खोसि्रएर युवतीको शव चोरेर लगेछ । चिहान खोसि्रएको र त्यहाँबाट युवतीको शव निकालिएको देखेपछि मृतक केटाका परिवारले प्रहरीमा उजुरी गरेछ ।

घटनाको अनुसन्धानका क्रममा प्रहरीले युवतीको लास चोर्ने ५ जनालाई पक्राउ गर्यो । पछि थाहा भयो की ति मानिसहरुले युवतीको शवलाई चोरेर ३० हजार युआनमा बेचिसकेका रहेछन् । आफ्नो मृतक छोराको बिहे गरिदिन युवतीको शव खोजिरहेको ली थरको एक परिवारले उक्त युवतीको शव किनेको रहेछ र बिहे सम्पन्न गरिसकेछ । प्रहरीले शव चोरी गर्नेमाथि कारवाहीको प्रक्रिया चलाएको छ । एकचोटी बिहे भैसकेको शव आफुलाई बेचेको भन्दै ली थरको परिवार चोरहरुप्रति आक्रोसित भएको खबर छ । परम्परा धान्न शवको पनि किनबेच हुने कस्तो अचम्म ।

च्याटिङले जोड्छ धेरैलाई

इन्टरनेटका कारण आपसमा गफिन धेरैलाई धेरै सहज भएको छ । च्याटिङ भनिने यो कर्मको परिणाम भने आश्चर्यलाग्दो छ ।
बेलायती किशोरहरू इन्टरनेटको दुनियाँमा भएका आफ्नो सम्पर्कलाई वास्तविक जीवनमा शारीरिक सम्बन्धमा परिणत गर्दा रहेछन् । प्लेमाउथ विश्वविद्यालयका प्रा. एन्डिफिप्पनेन नेतृत्वको टोलीले निकालेको निष्कर्ष छ- बेलायतमा धेरै ठूलो संख्यामा किशोर समुदायको च्याटिङ सम्बन्ध शारीरिक सम्बन्धको रूपमा पटाक्षेप हुने गरेको छ ।
यो अध्ययन १६ वर्षदेखि २४ वर्ष उमेर समूहमा गरिएको सर्वेक्षणमा आधारित छ । अध्ययनअनुसार प्रति १० सहभागीमध्ये एकजनाले इन्टरनेटका माध्यमले कसैसँग सम्पर्क बढाए र त्यसपछि तिनैसँग शारीरिक सम्बन्ध कायम गरेका रहेछन् । अध्ययनकर्ताहरूले के पनि पत्तो पाए भने उक्त अध्ययनमा संलग्नमध्ये ८० प्रतिशतले यौन सम्बन्ध प्रस्तावका लागि मोबाइल फोन र इन्टरनेटको उपयोग गर्दा रहेछन् ।

उक्त अध्ययनमा सहभागीहरू प्रविधिले आफ्नो सम्बन्ध विस्तारमा सकारात्मक प्रभाव पारेकामा सहमत देखिए । ६० प्रतिशत सहभागीहरूले अनलाइन गतिविधि आफूहरूबीचको कुराकानीको नियमित प्रक्रिया भएको बताए ।

फेसबुक लत दिमागमा असर

झण्डै एक वर्ष अघिको कुरा, कोरियामा अनलाइन गेम धेरै खेल्ने एक परिवारको बच्चाको मृत्यु भयो। प्रहरीले सोधखोज गर्दा थाहा भयो, ती दम्पती अनलाइन गेममा भर्चुअल बेबीलाई यति स्याहार सुसार गर्दारैछन् कि साँच्चैकी छोरीको स्याहारसुसार नै बिर्सेछन्। अनि त भोकले उसको मृत्यु भएको रहेछ। इन्टरनेटको बढी प्रयोग पनि लागूपदार्थको दुर्व्यसन जस्तै हानिकारक हुनसक्ने तथ्यको प्रमाण थियो यो।

तर प्रयोग, उपयोग र दुरुपयोग कसरी छुट्याउने? नेपाल जस्तो इन्टरनेट प्रयोग गर्नेहरुको संख्या नै एकदम कम भएको ठाउँमायस्तो हुनसक्छ? एकपटक यो पनि हेरौँ।

• केही अघिसम्म लोडसेडिङको बेला परिवारका सदस्यहरु एकै साथ बसेर रमाइला गफ गर्थे, अन्ताक्षरी खेल्थे। अहिले दृश्य फरक छ। मोबाइल टिपेर उनीहरु एउटा कुनातर्फ लाग्छन्। कोही मिगमा च्याट गर्दे मस्त, कोही फेसबुकमा व्यस्त।
• माघको दोस्रो साता दिदीको इन्गेजमेन्ट थियो। सजिसजाउ भएर रवीना पनि उपस्थित थिइन्। तर त्यहाँको रमाइलो वातावरणमा भौतिक रुपमा उपस्थित भए पनि उनी खासमा त्यहाँ थिइनन्। सामसुङ मोबाइलका किप्याड थिच्दैमा उनलाई फूर्सद थिएन। ह्यापी, सिस गट इन्गेज्ड उनले लेखेकी थिइन् फेसबुकको स्टायटसमा। यसैमा उनका साथीहरु कमेन्ट गर्दै थिए। उनी प्रत्येक कमेन्टको जवाफ फर्काउँदै थिइन्। यो भर्चुअल वर्ल्डमा व्यस्त हुँदा उनले इन्गेजमेन्टमा दिदी र हुनेवाला भिनाजुले औँठी लगाएको पनि हेर्न छुटाइन्।
अमेरिकामा पहिलो पटक खुलेको इन्टरनेटको लत छुटाउने क्लिनिक रिस्टार्टका कार्यकारी निर्देशक हिलारी क्यास भन्छिन्, इन्टरनेटले ध्यान अर्केतिर मोडिदिने हुनाले मानिसहरुबीच अन्तर्क्रियाको गुणस्तर घट्दै गइरहेको छ।

क्यासको भनाई हाम्रो समाजमा ठ्याक्कै लागू हुन नसक्ला तर दिदीको इन्गेजमेन्टमा पनि ध्यान फेसबुक मै अल्झाउने रवीना जस्ता पात्रहरु सहरमा धेरै देखिन थालेका छन्। फेसबुकको उपयोग, धेरै प्रयोगबाट यो लतको स्तरमा पुगिसकेको अनुमान लगाउन गार्‍हो छैन।

दिमागमा पनि पार्छ असर
इन्टरनेटको अत्यधिक प्रयोगका कारण दिमागमा पर्ने असरबारे अनुसन्धानहरु भइरहेका छन्। युनिभर्सिटी अफ मेरिल्यान्डमा गरिएको एउटा अध्ययनले फेसबुकको अत्यधिक प्रयोगले दिमागमा असर पार्ने देखिएको छ। फेसबुक हाम्रो दिमागलाई पुरस्कार दिने किसिमले बनाइएको उनीहरुले पाएका छन्।

मेरो स्टायटसलाई कसैले लाइक गर्‍यो कि? मलाई कसैले मेसेज पठाएको छ कि? कतिवटा नोटिफिकेसन आएको छ मेरो? मेरो भर्चुअल फार्ममा के भइरहेको होला? यस्तै यस्तै सूची लामा हुन्छन्। यही नै हो दिमागलाई दिइने पुरस्कार। यो पुरस्कार दिने प्रणालीका कारण हामीले केही आशा गरिरहेका हुन्छौँ, त्यही आशालाई पुरस्कार दिँदा शरीरमा डोपामाइन रसायन बन्ने गर्छ। यही आशा र पुरस्कारको चक्रले नै मानिसलाई लत लाग्ने बनाइदिन्छ।
लत लागेकाको दिमाग रक्सीले मातेकाको जस्तै
स्टानफोर्ड युनिभर्सिटीका डाक्टर एलियास आबाउजाडेले त अनुसन्धानमा इन्टरनेट, त्यसमा पनि फेसबुकको लत लागेकाको दिमागले गर्ने क्रियाकलापलाई रक्सीले मातेका मान्छेहरुको दिमागले गर्ने क्रियाकलापसित तुलना गरेका छन्।

दक्षिण कोरिया र जापानले त इन्टरनेटको लत लागेकाहरुलाई सहयोग गर्न क्लिनिकहरुमा लगानी नै गरेको छ। यस्तो व्यवस्था गर्ने विश्वकै पहिला देश हुन् यी।

नहुँदा के हुने रहेछ
युनिभर्सिटी अफ मेरिल्यान्डका केही विद्यार्थीहरुलाई अनुसन्धानका लागि २४ घण्टा इन्टरनेट, सोसल मिडिया, फोन र म्युजिकबाट वञ्चित गरियो। धेरैलाई मोबाइल फोन नहुँदा धेरै गाह्रो पर्‍यो। लत भन्दा मानिसले लागू औषध वा रक्सीको मात्र बुझ्थे, त्यसरी बस्दा भने उनीहरुले बुझे कुरा। धेरैलाई डिप्रेसनको महसूस भो, एक्लै भाको जस्तो भो, कतिलाई टाउको दुख्यो अनि कतिलाई त फोनको घण्टी बजेको जस्तो लाग्यो।

फेसबुक लत पुनस्थार्पना केन्द्र
लागू पदार्थको लत लागेकाहरुलाई त्यसबाट छुटाउन पुनर्स्थापना केन्द्रहरु खुले जस्तै फेसबुक (इन्टरनेट)को लतबाट छुटाउन पनि पुनर्स्थापना केन्द्र खुलेका छन्। अमेरिकाको राजधानी वासिङटनमा यस्तै एउटा पुनर्स्थापना केन्द्र खुलेको छ रिस्टार्ट। कस्तो उपचार हुन्छ त त्यहाँ? त्यहाँका मनोवैज्ञानिकहरुले ध्यान, हाइकिङ जाने र शारीरिक रुपमा सक्रिय हुने सिकाउँछन्। त्यसैगरी बिरामीहरुको जीवनमा नदेखिएका जीवन जिउने कला पनि सिकाइन्छ।

यो त भयो अमेरिकाको कुरा। तपाइँलाई पनि कहिलेकाहीँ फेसबुकको ज्यादै लत लागेको जस्तो महसूस भएको छ कि? त्यसो भए एक दुई दिन आफै यसबाट अलग हुने प्रयास गरी हेरे उचित। किनभने यहाँ त्यस्तो पुनर्स्थापना केन्द्र छैन। यदि साँच्चिकै इन्टरनेट, मोबाइल र सबै किसिमका सञ्चारका साधनबाट टाढा रहन चाहनु हुन्छ भने १० दिने विपश्यना ध्यान केन्द्रमा जान सक्नुहुन्छ। तर होसियार, नियम सबै बुझेर मात्र जानुस्। नत्र तपाइँलाई गाह्रो पर्न सक्छ।

आफैं जोडी छान्ने बढे

युवामा बुवाआमाले सट्टा आफैंले रोजेको विवाह गर्ने चलन बढेको छ । आफैंले रोजेर विवाह गर्ने युवाहरूको प्रतिशत ५३ पुगेको सरकारी तथ्यांक छ । यस्तै ३८ प्रतिशत युवतीहरू आफैंले रोजेर विवाह गर्ने गरेका छन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयले बुधबार सार्वजनिक गरेको सर्वेक्षणले केटा र केटीको पहिलो प्रेमको औसत उमेर १६ वर्ष देखाएको छ । यस्तै प्रेम सम्बन्धको औसत समयावधि १४ महिनासमेत देखाएको छ । सर्वेक्षणअनुसार चारमध्ये तीन जनाले आपmनै प्रेमी/प्रेमिकासँग विवाह गर्ने इच्छा राख्छन् ।
मन्त्रालयद्वारा गरिएको नेपाल किशोर, किशोरी तथा युवा केन्दि्रत भई सर्वेक्षण गरेको हो ।  '१० देखि २४ वर्ष उमेर समूहमा गरिएको यो बृहत् एवं पहिलो सर्वेक्षण हो,' स्वास्थ्य सचिव डा. प्रवीण मिश्रले भने, 'यो यस्तो बहुआयामिक सर्वेक्षण हो जसले युवाको हरेक समस्यालाई सम्बोधन गर्ने प्रयास गरेको छ ।'
मुलुकको कुल जनसंख्याको ३३ प्रतिशत भाग १० देखि २४ वर्ष उमेर समूहले ओगटने गरेको छ । 'सर्वेक्षणअनुसार युवामा पहिलो यौनसम्पर्कको औसत उमेर साढे १७ वर्ष छ,' मन्त्रालयका जनसंख्या महाशाखा प्रमुख पदमराज भट्टका अनुसार '१५ वर्षभन्दा कम उमेरमा करिब ६ प्रतिशत केटाहरूले मात्र पहिलो यौनसम्पर्क राख्ने गरेको देखिएको छ ।' यस्तै साथीहरूबीच पहिलो यौनसम्पर्कको औसत उमेर २० वर्ष देखिएको छ ।
मन्त्रालयका अनुसार सन् २०१० को डिसेम्बरसम्म गरी चार महिनामा मुलुकको ९ हजार घर परिवारमा यो सर्वेक्षण तथ्यांक संकलन गरिएको हो । भट्ट भन्छन्, 'यसअन्तर्गत १० देखि २४ वर्ष उमेर समूहका १४ हजार ७ सय ७५ जनासँग प्रत्यक्ष भेटेर प्रश्नावली संकलन गरिएको थियो ।'
केटाहरूमा कम उमेरमा बिहे गर्ने प्रचलनमा उल्लेख्य कमी आएको छ । यसअन्तर्गत १० देखि २४ वर्ष उमेर समूहको २३ प्रतिशत केटी र ८ प्रतिशत केटाले विवाह गर्छन् । विवाहको औसत उमेर केटाहरूको १९ र केटीहरूको १७ वर्ष छ ।

होशियार असुरक्षीत छ दमक

झापाको दमक नगरपालिकामा बनेका पचास प्रतिशत भन्दा बढी घर लगायतका भौतीक निर्माणहरु जाखिमपुर्ण रहेको बताइएको छ ।
कमजोर जग बसालेर घर तथा भवन निर्माण गर्ने गरिएकाले पचास प्रतिशत भन्दा बढी घरहरु भुकम्पको उच्च जोखिममा रहेका र यसले खतरा निम्त्याउन सक्ने प्राबिधिकहरुले जनाएका छन् ।
नगरपालिकाले घर नक्सा पास गरेर मात्र घर बनाउन भनेपनि नक्सा पास गर्ने गरिएको भए पनि त्यस अनुसारको घर तथा भवन निर्माण भए नभएको अनुगमन नगरिएका कारण भुकम्पबाट दमकमा जोखिम बढ्दै गएको छ ।
नगरपलिकाका प्राबिधिक तिर्थनारायण श्रेष्ठका अनुसार कमजोर जगका कारण दमकमा भुकम्प आएमा ठुलो क्षति पुग्ने खतरा बढेको छ भने समयमा नै सचेतता नअपनाए धनजनको नोक्सानी पुर्याउने देखिएको छ ।
अहिले सम्म दमक नगरपालिकामा भुकम्प प्रतिरोधात्मक रुपमा एक दुइ प्रतिशत समेत घर नबनेको भन्दै बढी रकम लाग्ने भएकाले जसरी सस्तो बन्छ त्यसरि घर तथा भवन निर्माण हुने गरेको पनि उहाँको भनाइ छ ।नगरपालिकाकै अर्का प्राबिधिक अनन्त सेनेहाङ नगरपालिका भित्र बनेका पचास प्रतिशत भन्दा बढी घर तथा भवन भुकम्पको जोखिममा रहेको बताउदै यस बिषयमा पर्याप्त चेतना जरुरी रहेको औल्याउनु हुन्छ ।
नगरपालिकाले नक्सा पास गरिदिने र त्यसपछि केहि नगर्ने भएकाले नगरबासिले जस्तो बनाएपनि त्यसको वास्ता नगरिएका कारण यहाँ जोखिम बढदै गएको समेत उहां बताउनु हुन्छ ।
दमक नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत पशुपती खतिवडा नगरपालिकाको कमजोरी भएको स्विकार गर्दै पर्याप्त जनशक्ति नभएका कारण नगर भित्र के कस्ता संरचना कसरी बन्दैछन् अनुगमन गर्न नसकिएको स्विकार गर्नुहुन्छ ।
अब्यवस्थित रुपमा शहरीकरण बढ्दै गएको र यसले समस्या उत्पन्न गराउन सक्ने प्रति नगरपालिका सचेत भएको भन्दै दमक नगरपालिकामा पनि भवन संहिता लागे गराउने तयारि गरेको उहाँले बताउनु भयो ।
यसै आर्थिक बर्षमा भवन संहिता लागु गरेर बन्दै गरेका र बनेका स्ररचना तथा नयाँ बन्ने संरचनाहरुको समेत अनुगमन गरिने कार्यकारी अधिकृत खतिवडाले बताउनु भयो ।
निर्माण ब्यवसायी संघ झापाका अध्यक्ष गणेशप्रसाद बस्नेत भवन संहिता लागु गरेमा ब्यवसायीहरुले त्यसलाइ साथ दिने भनेर आफुहरुले बारम्बार भनेपनि सुनुवाइ नभएको दुखेसो गर्नुहुन्छ ।
संहिता लागु भएमा निर्माण ब्यवसायीहरुलाइ घाटा हुने भएपनि आपफ्नो जिम्मेवारी र कर्तब्य भएकाले त्यस अनुसार काम गर्ने बताउदै यसमा नगरपालिकाले अगुवाइ गर्नुपर्नेमा उहाँको जोड रहेको छ ।
जिफन्ट झापाका अध्यक्ष सिताराम गौतम भुकम्प प्रतिरोधात्मक भवन तथा घर  कसरी निर्माण गर्ने भन्ने बिषयमा काम गर्ने कामदारहरुलाइ समेत थाहा नहुने गरेको भन्दै तालीमहरुको ब्यवस्था गरिनु पर्ने बताउनु हुन्छ ।
भवन तथा घर निर्माण गर्ने ठेकेदार समेत यस बिषयमा अनबिज्ञ रहने भएकाले र प्राबिधिकहरुले समेत कुनै अनुगन नगर्दा जसो गर्दा काम छिटो र बढी नाफा हुन्छ त्यसरी काम भइरहेको पनि उहाँको भनाइ छ ।
दमक नगरपालिकामा अहिले सम्म पाँचसय सठचालीसवटा घरको नक्सा पास गरिएको रेकर्ड रहेको छ भने यसमा पक्की घर संख्या पाँचसय सतासी र टिनको छानो भएको घर संख्या साठी रहेको छ ।
घरको नक्सा पास र त्यस पछि तला पास गर्दा समेत अनिबार्य नगरपालिका संग इजाजत लिनु पर्ने ब्यवस्था भएपनि अहिले सम्म यस्तो हुन नसक्दा आफुखुसि तला निर्माण गर्ने क्रममा बढ्दै गएको छ ।
फोटो
असुरक्षित दमक ः–झापाको दमकमा शहरी करण बढेपनि मापदण्ड पुरा नगरी घर बनाउदा भुकम्पको जोखिम बढदै गएको छ ।
तस्बिर बिष्णुप्रसाद पोखरेल

दुईवटा योनी रहेको खुलासा

सबैलाई थाहा छ पुरुषको सरिरमा लिंग हुन्छ र महिलाको सरीरमा योनी हुन्छ । मान्छेको सरीरमा एउटा मात्र यौनांग हुन्छ कि लिंग कि योनी । तर बेलायतकी एक महिलाको सरीरमा भने दुईवटा योनी छन् र दुबै योनी उत्तिकै सक्रिय छन् । आइटिभी च्यानलको कार्यक्रम ‘दिस मर्निङ शो’मा अन्तरवार्ताका क्रममा हेजल जोन्स नामकी ती महिलाले आफ्नो सरीरमा दुईवटा योनी रहेको खुलासा गरेकी हुन् । आफ्नो शरिरमा जन्मिँदै दुईवटा यौनांग रहेको उनले बताइन् ।

चिकित्सकहरुले यस्तो घटना निकै विरलै हुने र भ्रुणको विकाशका क्रममा पाठेघरको पूर्ण विकाश नहुँदै योनीमा थप झिल्लीको विकाश भएपछि दुईवटा योनीको विकाश हुने बताउँछन् । करोडौँमा एक जनाको मात्र यस्तो हुने चिकित्सकहरुको भनाइ छ ।

टेलिभिजन अन्तरवार्ताका क्रममा ती महिलाले पहिलोपटक महिनावारी हुँदा आफुलाई दुइवटा योनी भएको थाहा भएको बताइन् । उनले अर्को गोप्य कुरा पनि खुलासा गरेकी छिन् ।

उनले आफ्ना दुबै योनीको भर्जिनिटी तोडिएको र एक एक पटक यौन सम्पर्क गरेको खुलासा गरिन् । दुईवटा योनी पाएकोमा आफु निकै खुसी रहेको बताउँछिन उनी ।

इन्टरनेटमा झुण्डिरहनु हुन्छ ? सावधान

सधै इन्टरनेटमा झुण्डिरहनु हुन्छ ? सावधान । इन्टरनेटको अति प्रयोग गर्ने बानी बस्नु भनेको तपाइँ लागु औषधको कुलतमा फस्नु जस्तै हो ।

हालै गरिएको एक अनुसन्धानले इन्टरनेटको कुलत बसेका मानिसहरुको मस्तिष्कमा लागुऔषध प्रयोगकर्ता तथा धूमपान र मध्यपानका अम्मलीको जस्तै असर पर्ने निष्कर्ष निकालेको छ ।

चिनिँया अनुसन्धानकर्ताहरुले इन्टरनेटको अत्यधिक प्रयोग गर्ने लत बसेका युवाहरुको मस्तिष्कको परिक्षण गरी यस्तो तथ्य पत्ता लगाएका हुन् । चाइनिज एकेडेमी अफ साइन्सका अनुसन्धानकर्ता हाओ लेइको नेतृत्वमा रहेको अनुसन्धान टोलीले १४ देखि २१ वर्ष उमेर समूहका ३५ जना केटाकेटीहरुको मस्तिष्कको स्क्यान गरेर इन्टरनेटको प्रयोगले गर्ने असरको अध्ययन गरेको थियो । त्यसमध्ये १७ जना इन्टरनेटको लत बसेका केटाकेटी थिए । चिकित्साको भाषामा अनियन्त्रित रुपमा इन्टरनेट प्रयोग गर्ने बानीलाई इन्टरनेटको कुलत अर्थात इन्टरनेट एडिक्सन डिसअर्डर -आइ ए डी)भन्ने गरिएको छ ।

लागुऔषधको प्रयोग गर्नेहरुको जस्तै इन्टरनेट प्रयोगको लत बसेकाहरुको मस्तिष्कको स्नायु रेशा हुने सेतो भागमा परिवर्तन आउने र त्यस्तो परिवर्तन पछि उक्त व्यक्तिले चाहँदा पनि इन्टरनेटको प्रयोग घटाउन नसक्ने वैज्ञानिकहरुको ठहर छ, जसरी ड्रग्स लिने मान्छेले लत छाड्न सक्दैन । इन्टरनेटको कुलतमा फसेकाहरुको मस्तिष्कको सेता भाग (ह्वाइट म्याटर)मा हुने स्नायु रेशाहरुको अन्य भागसँगको सम्पर्क छुट्नजान्छ जसका कारण उक्त व्यक्तिले निर्णय गर्ने, संयमता अपनाउने तथा आत्मनियन्त्रण गर्ने लगायतका काम गर्न सक्दैन ।

यता बेलायतको किंग्स कलेजका मनोवैज्ञानिक गन्टर सुम्यानले इन्टरनेटको जस्तै भिडियो गेमको अत्यधिक प्रयोग गर्ने मानिसमा पनि यस्तो कुलत बस्ने बताएका छन् । वैज्ञानिकहरुले इन्टरनेटको कुलतको विषयमा भएको पछिल्लो अनुसन्धान चिकित्सा मनोविज्ञान क्षेत्रमा कोशेढुंगा सावित हुने बताएका छन् ।

’मैले राम्रो आकारका लागि सर्जरी गराएको थिएँ । तर, उल्टो भयो ।’स्तन पनि फुट्न सुरु

फ्रान्सको कम्पनी पीआईपीमा स्तन प्रतिरोपण गरकी मैरी कार्ला पर्डोमो जब जाँचका लागि आफ्नो डाक्टर कहाँ पुगिन् त उनीको होस उड्यो किनकी उनको स्तन फुटिसकेको थियो । मेडिकल साइन्सका छात्रा मैरीलाई डाक्टरले भने कि उनको बाँया स्तन पनि फुट्न सुरु भइसकेको छ र दुबै कृतिम स्तन तत्काल नै निकाल्नु पर्छ ।

अब मैरी र उनको परिवार पीआईपी स्तनबाट पैदा भएको समस्याबाट छुटकारा पाउन ४६ सय डलर जुटाउने प्रयासमा छन् । भेनेजुएला सरकारले खराव पीआईपी स्तन निकाल्न निशूल्क सर्जरीको प्रस्ताव अघि सारेको छ । तर, फेरि स्तन राख्न लाग्ने खर्त व्यहोर्न सरकार तयार छैन । मैरीले भनेकी छिन्-’मैले राम्रो आकारका लागि सर्जरी गराएको थिएँ । तर, उल्टो भयो ।’

दुविधा र टाइम बम

पीआईपी स्तन प्रतिरापण गर्ने मैरी जस्तै थुप्रै महिला अब दुविधामा परेका छन् । पीआईपी स्तन निकाल्न निशूल्क सर्जरी गर्ने सरकारी प्रस्तावबारे सुहैल कान्टालामेसाले भनेकी छिन्-कोही पनि सरकारको अस्पताल जान चाहँदैनन् । हामी चाहन्छौं कि स्तन निकाल्ने र फेरि राख्नका लागि आफ्नै डाक्टर वा क्लिनकमा जा सकियोस् ।’ उनलाई आफ्नो स्टन फट्दै गएको समेत थाहा छ । उनलाई टाउकोमा टाइम बम टिकटिक गर्दै गरेको जस्तो भइरहेको छ । उनले भनेकी छिन्-’म जगिङ गर्न रुचाउँछु, तर अब मलाई डर लागेको छ र व्यायाम गर्न जान सक्दिन किनकी मलाई स्तन फुट्ने डर लागेको छ ।’

भेनेजुएलामा महिलाहरुले प्लाष्टिक सर्जरी गरि स्तन प्रत्यारोपण गर्ने चलन छ । तर उनीहरुलाई कृतिम स्तन निकाल्ने र अर्को राख्नु ठूलो समस्यम भएको छ, किनकी उनीहरुलाई आवश्यक खर्च छैन । मैरी र सुहैलले भेनेजुएलामा आफू जस्तै चार सय महिलाहरुलाई जम्मा गरेर समूह समेत बनाएका छन् र पाँच स्थानीय वितरणविरुद्ध मुद्धा समेत दायर गरेका छन् ।

Depression Warning Signs

Common warning signs/symptoms of teenage depression

• Changes in eating and sleeping habits (eating and sleeping too much or too little)
• Significant change in weight (loss or gain)
• Often misses school and/or shows bad school performance
• Reclusive, withdrawing from friends or family members
• Quick to show anger/rage
• General restlessness or anxiety
• Overreacts to criticism, even constructive
• Seems very self conscious, guilty
• Unusual problems with authority
• No longer partakes in or enjoys activities and events they once loved
• Indecision, lack of concentration, or forgetfulness
• Feelings of worthlessness or guilt
• Frequent health complaints despite being healthy
• Lack of motivation and enthusiasm for every day life
• Drug/alcohol abuse
• Mentions or thoughts of suicide

टिनएजर सम्बन्धमा जति हतार त्यति चाँडो विच्छेद

तपाईं किशोरावस्था (टिनएज) मा हुनुहुन्छ र यौनसम्बन्धमा चासो राख्न वा हतार गर्न थाल्नुभएको छ भने सावधान । सानै उमेरमा यस्तो कर्म गरेपछि वैवाहिक जीवन सन्तोषजनक हुँदैन । सम्बन्धविच्छेदबारे गरिएको अनुसन्धानमा पाइएको छ- टिनएजमा शारीरिक सम्पर्क राखेका महिलाहरूले बढीजसो सम्बन्ध- विच्छेद गर्छन् ।
किशोरावस्थाको यौन र सम्बन्धविच्छेदबीच तादात्म्य जान्न गरिएको एउटा अनुसन्धानको परिणाम हो यो । यो कुरो जर्नल अफ म्यारिज एन्ड फ्यामिलीमा प्रकाशित छ ।
युनिभर्सिटी अफ आयोवाले गरेको अध्ययन अनुसार, किशोरावस्थामा यौनसम्बन्ध राखेका ३१ प्रतिशत महिलाले विवाहको पाँच वर्षभित्र सम्बन्धविच्छेद गरे । किशोरावस्थामै यौनसम्बन्ध राखेका ४७ प्रतिशत महिलाचाहिँ विवाह भएको १० वर्षमा पतिबाट अलग भएका थिए । 
अनौठो तथ्य के छ भने, यौनसम्पर्कका लागि बढ्दो उमेरका प्रतीक्षा गरेका महिलाले अर्थात् किशोरावस्थामा यौनसम्पर्क नराखेका महिलाहरूको सम्बन्धविच्छेदको मामिला कम पाइयो । यस्ता १५ प्रतिशत महिलाले वैवाहिक जीवनको पाँच वर्षमा र २७ प्रतिशतले १० वर्षमा पतिको घर छाडेका थिए ।
'किशोरावस्थाको यौनमा केही नकारात्मक प्रभाव समेत हुन्छ । त्यही कारण सम्बन्धविच्छेद गर्ने बढी सम्भावना समेत हुन्छ,' नेसनल सर्वे अफ फेमिली ग्रोथका लागि जीवनमा कुनै समय बिहे गरिसकेका ३ हजार ७ सय ९३ महिलामा सर्वेक्षण गर्ने एन्थनी पाइक भन्छन्, 'एउटा सम्भावना के पनि हुन सक्छ भने, कम उमेरमै यौन अनुभव लिएका महिलाको मनमा यस्तो मान्यता र सोचले डेरा जमाउन थाल्छ, जसका कारण सम्बन्धविच्छेद बढी हुन्छ ।'
अर्को सम्भावना के पनि हुन्छ भने किशोरावस्थामा यौनसम्बन्ध राखिसकेका महिलाहरूले सम्बन्धविच्छेद गर्नुपरे जे त होला भन्ने मन बुझाइसकेका हुन्छन् । जुन सोच वा व्यवहारका कारण उनीहरूले किशोरावस्थामा यौनसम्बन्धलाई मञ्जुर गरेका हुन्छन्, यही मनोवृत्तिले उनीहरूको बिहेमा समेत असर पारिरहेको हुन सक्छ । यो एक प्रकारको सम्बन्ध स्पष्टीकरण हो ।
अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार, यति हुँदाहुँदै अहिले नै कुनै निष्कर्षमा पुग्नु धेरै छिटो हुनेछ । यौनको अनुभव कुनै मानसिक प्रताडना वा कुनै कटु सम्बन्ध अन्तर्गत भए यसबाट महिलामा नराम्रो असर पर्छ । र, आपmनो सम्बन्धलाई लिएर धेरै हदसम्म उनीहरू उदासीन रहन्छन् अनि कालान्तरमा त्यसले सम्बन्धविच्छेदको रूप लिन्छ ।

जिन्स पेन्ट माथि टिसर्ट अनि साडी झैं देखाउन सलको बर्को ......................

परम्परागत भजन र मिक्स मोडर्न म्युजिकको फ्युजन धुन बज्नेबित्तिकै हलको दुईतिर लस्करै बसिरहेका सुन्दरीहरू सतर्क भए । तीमध्ये दायाँछेउकी एक युवती म्युजिकको ताल पछ्याउँदै जुरुक्क उठिन् र सललाई साडीको फेर बनाएर क्याटवाक गर्न थालिन् । जिन्स पेन्ट माथि टिसर्ट अनि साडी झैं देखाउन सलको बर्को । आफैंलाई फ्युजन दृश्यमा उतार्दै क्याटवाक गरिरहेकी उनलाई अरू २९ सुन्दरीले क्रमैसँग पछ्याए । नक्सालस्थित होटल क्राउन प्लाजामा मिस टिन नेपालको क्लोज क्याम्प भइरहेको छ र कोरियोग्राफर अश्विनी झा साडी लगाएर कसरी हिँड्नुपर्छ भन्ने कोर्स सिकाइरहेका छन् ।
क्याटवाक गर्दै पल्लो कुनाबाट वल्लो कुनामा आइपुग्दा एउटीले सल भुइँमा खसाइन् । 'ला....,' सल टिप्दै गर्दा उनको अनुहार रातो बन्यो र यताउति साथीहरूको अनुहार नियाल्दै झटपट म्युजिक पछ्याउन थालिहालिन् । अर्कीको हात ड्यासमा हल्का ठोकियो र सल फेरि भुइँमा झर्‍यो । 'अबका पुस्तालाई साडी लगाउने कल्चर सिकाउन पनि गार्‍हो छ,' छेवैमा बसिरहेका मिसटिन आयोजक मुभि हाउसका सन्तोष सापकोटाले खुसुक्क भने, 'साडी लगाउनु पनि एउटा संस्कृति र कला हो ।'
म्युजिक रोकियो र सुन्दरीहरू केहीबेर टहलिन चाहे । तस्बिरका लागि यही मौका छोप्न खोजे सहकर्मी बेनुप भट्टराईले । देशभरबाट जम्मा भएका सुन्दरीहरू चाहिँ मिस टिनसँग जोडिएका सपना सुनाउन तम्सिरहेका छन् । दुई वर्षअघि राजधानी सहर छिर्नुअघि बाजुरा ओटिलाकी शैलेश्वरी मल्लले सुन्दरी प्रतियोगितासँग जोडिएका अनेक कुरा सुनेकी थिइन् । त्यतिबेला उनलाई पनि लागेको थियो, 'बेकारको ग्ल्यामर किन ?,' अब उनी बदलिएकी छन् । सहर पसेपछि उनले गाउँलाई हेरिन् । स्कुल नभएका पहाडी बस्ती । बाल्यकालमा भैंसी चराउँदै ऐंसेलु टिपिरहेका दृश्य । 'पश्चिमका दुर्गम गाउँमा केटाकेटीका शिक्षाका लागि केही गर्न चाहन्छु' क्राउन प्लाजा परिसरमा कुराकानी भइरहँदा १८ वर्षीया सुन्दरीले सुनाइन्, 'र, यसका लागि मिस टिन प्रतियोगिता मेरा लागि गुड प्लेटफार्म हो ।'  
पिके क्याम्पसमा बीबीएस पहिलो वर्ष पढदै गरेकी उनी स्वयं पनि स्कुल पढाइका लागि दैनिक दुई घन्टा हिँडथन् । मिस टिनको उपाधि हासिल भयो भने भावी योजनाअन्तर्गत उनी सबैभन्दा पहिले आफ्नो दुर्गम गाउँ पुग्नेछिन् शिक्षाप्रति चेतना जगाउन । 'खाद्य अभाव पश्चिमको अर्को समस्या हो,' उनले भनिन्, 'त्यसप्रति पनि एउटा जागरणमूलक अभियान चलाउनु छ ।'
उनीसँगै बसिरहेकी छन् बनेपाकी कविता श्रेष्ठ, पोखराकी भावना गुरुङ, झापाकी अनु पाठक, सिन्धुपाल्चोककी अन्जु वाइवा, जनकपुरकी राधा लामा, नुवाकोटकी सोनी अधिकारी र धरानकी पि्रयंका श्रेष्ठ । कुराकानी क्रममै घान्द्रुककी सुनिता गुरुङ, हेटौंडाकी सुजिता मानन्धर, काठमाडौंकी सन्ध्या श्रेष्ठ, सप्तरीकी दिव्याप्रभा झा, स्वयम्भूकी पि्रयंका खकुरेल र गाईघाटकी सुषमा मगर पनि थपिइन् । सबै सुन्दरीको अनेक सपना छन्, नर्स, डाक्टर, एयर होस्टेज, अधिवक्ता, मिडियाकर्मी यस्तै-यस्तै । त्यसो भए मिस टिनमा किन तँछाड मछाड ?
'अधिवक्ता बन्न नीडर भएर बोल्न सक्नुपर्छ नि' घान्द्रुककी सुनिता बोलिन्, 'पहिले कम बोल्थेँ, लजाउँथँे, अहिले आत्मबल बढेको छ ।'
'मचाहिँ धेरै बोल्थेँ' नख्खिपोट बस्दै आएकी पि्रयंका अघि सरिन्, 'अहिले ठिक्क बोल्छु । आफ्नो पर्सनालिटीको ख्याल गनर्ु पर्नेरैछ ।'
'जुनसुकै क्षेत्रमा करिअर बनाउन पनि' अनु बोलिन्, 'आत्मविश्वास त चाहियो नि ।'
'हो हो' सबैले एकैपटक बोले, 'पब्लिकसँग इन्ट्रयाक्सन गर्ने क्षमता पनि बढ्दैछ ।'
यीमध्ये केही गम्भीर भइन् सप्तरीकी दिव्यप्रभा । तराई समाजमा हुर्की बढेकी उनले राजधानी छिर्नुअघिको गाउँ सम्झिन, अधिकांश जोवन घुम्टोभित्र लुकेर बिताउनुपर्ने ग्रामीण महिलाहरू । 'मेरो समाजमा म नमुना बन्न चाहन्छु,' १८ वर्षीया दिव्य बोलिन्, 'मुख्य कुरा पुरानो मानसिकतामा परिवर्तन ल्याउनु छ ।' मिस टिनको ताज हात लागि हाल्यो भने उनी पनि शैलेश्वरी झैं तराईका भित्री बस्ती पस्ने योजना सुनाइन्, नारीलाई हेर्ने परम्परागत दृष्टि बदल्न ।
झन्डै दुई हप्ताको क्लोज क्याम्प्ामा 'आत्मविश्वास र क्षमता अभिवृद्धि,' 'व्यक्तित्व विकास,' 'आइटी शिक्षा,' 'फुड एन्ड वेवरेज,' 'सौन्दर्य र स्वास्थ्य,' 'पब्लिक इन्टर्‍याक्सन' लगायतका विषयमा विज्ञहरूबाट खारिएका आत्मविश्वासी सुन्दरीहरूका बीच दिव्यप्रभा पनि उत्तिकै आँटिली र उज्याली भएकी थिइन्, जुन यसअघि थिएन । 'आँट बढेको छ' उनले सुनाइन्, 'तराईका महिलाहरूको स्थिति साँच्चिकै दयनीय छ । म केही फरक गर्न चाहन्छु, ताकि बलियो सन्देशको सिर्जना होस् ।'
एकै शब्दमा मिस टिनको अनुभव ?
'रमाइलो' सुन्दरीहरूले एक-अर्काको अनुहार हेराहेर गर्दै एकै स्वरमा भने ।
हाम्रो देशमा के भइरहेको छ था' छ त ?
'एकदमै गन्जागोल भइरहेको छ' पि्रयंकाले अनपेक्षित जवाफ दिइन्, 'संविधान नै नबन्लाजस्तो छ ।'  
'भाषणलाई व्यवहारमा उतानर्ु पर्‍यो' अनुले भनिन्, 'अनि देश बनिहाल्छ नि ।'
केही दिनमै बुबा-आमासँग अमेरिका उड्ने योजना बुनिरहेकी सुनिता गुरुङले 'राजनीतिमा नयाँ पुस्ता आउनुपर्ने' औंल्याइन् ।
(उनको उमेर र चञ्चलेपनको तुलनामा सम्भवतः यो केही गह्रुँगो अभिव्यक्ति थियो।) 'म अमेरिकामै बस्ने ठानेकी छु ?' उनले अरू सुन्दरीहरूलाई भनिन्, 'पढाइ सकाएपछि यतै फर्किन्छु र राजनीतिमा लाग्छु ।' उनलाई 'सर्पोट' गर्नेमा अनु, दिव्यप्रभा, राधा, शैलेश्वरी देखिइन्, जो भविष्यमा कुनै न कुनै
हिसाबले राजनीतिसँग जोडिन चाहन्छन् ।'
'मैले त मेरो कम्युनिटीको मनोविज्ञान बदल्न' दिव्यप्रभा बोलिन्, 'झन् राजनीति गर्नैपर्छ ।'
त्यतिन्जेल यी सुन्दरीहरूले धेरै काम पूरा गर्नु छ । पढाइ, करिअर अनि सोसियल पर्सनालिटी । तत्कालको कार्यसूचीमा चाहिँ आउँदो शनिबार मिस टिनको ट्यालेन्ट शो र २५ गते अन्तिम प्रतिस्पर्धाका लागि तयार
हुनुपर्नेछ । झन्डै एक घन्टे कुराकानीपछि सुन्दरीहरू फेरि रिहर्सल हलतिर लागे, भित्र उही फ्युजन म्युजिक । सललाई साडीको नक्कलमा उतारेर 'साडी संस्कृति' उजिल्याउन उनीहरू फेरि स्टेज उक्ले ।    

क्याम्पसका बिद्यार्थीहरुले जुन काम गरेका छन् यो अनुकरणिय मात्र होइन प्रशंशनीय पनि रहेको छ

अवसर पाएमा आफ्नो क्षेत्र र सानै ठाँउमा भए पनि प्रतिभा भएकाहरुले आफ्नो प्रतिभालाइ प्रस्फुटीत गराउन सक्छन् भन्ने उदाहरण दमक बहुमुखी क्याम्पसका बिद्यार्थीहरुले देखाएका छन् ।
यहाँका बिद्यार्थीहरुले आफ्नै प्रयासमा एफ.एम.रेडियो देखि लिएर रकेट बनाएर त्यसलाइ प्रत्यक्ष रुपमा कसरि त्यसले काम गर्छ भन्ने प्रयोग गरेर देखाइ दिएका छन् ।
दमक बुहमुखी क्याम्पसको ३१ औ बार्षिकोत्सबको अवसरमा क्याम्पसले पहिलो पटक क्याम्पसमा गरेको बृहत बिज्ञान प्रर्दशनीमो दर्शकहरुको भिड लागेको थियो  ।
यहाँको प्रमुख आकर्षण बिद्यार्थीले बनाएको एफ.एम.रेडियो ,रकेट,आलु,कागती लगायतको चिजबाट बिद्युत उत्पादन र बिभिन्न जीबहरु रहेका छन् ।
यसको साथै कार्टुनको प्रयोग गरेर बनाइएको क्याम्पसको तीन तले दुरुस्त भवन पनि अर्को यहाँको प्रमुख आकर्षण थियो ।
तल दरिलो बनाउनका लागि प्लाइ प्रयोग गरेपनि सम्पुर्ण रुपमा कार्टुनको प्रयोग गरेर बनाइएको क्याम्पस भवनमा इलेक्ट्रोनिक ढोका बनाइएको छ भने बिजुली बत्ती पनि झलल रहेको थियो ।
कक्षा ११ मा पढने नन्दलाल पौड्यालले निर्माण गर्नु भएको कार्टुनको दुरुस्त क्याम्पस भवनको मुख्य गेट उघारेर  गत सोमबार उद्घाटन गरिएको थियो ।
बुधबार एमाले नेता केपी शर्मा ओलीले बिज्ञान प्रदर्शनीको अवलोकन गर्दै प्रयोगात्मक रुपमा बिद्यार्थीहरुले गरेको मिहिनेत अनुकरणीय भएको बताउनु भयो ।
ओलीले प्रतेक स्टलहरुमा गएर त्यहाँ राखिएका बिज्ञान सामाग्रीहरु हेर्नु भएको थियो भने रकेट उडाएर देखाएपछि त्यस बिषयमा बुझ्नु भएको थियो ।
प्रदर्शनीको मुख्य आकर्षण बिद्यार्थीले बनाएको एफ.एम.रेडियोबाट ओलीलाइ बिद्यार्थीले स्वागत गरेका थिए भने ओलीकै लवजमा ओलीको नक्कल गरेर प्रर्दशनीलाइ रोचक पनि बनाएका थिए ।
यहि अध्ययनरत सबिन डाँगी,नबिन दाहाल,सुवास डाँगी,सपना ढुङ्गना,सुस्मिता खतिवडा र अस्मिता थापाले एफ.एम.रेडियो बनाएका हुन् ।
करिब एक सय मिटर आसपासमा राम्रो संग सुनिने र एफ.एम.को प्रबिधि देखाउन खोजेको समुहले जनाएको छ ।दर्शकले चासो पुर्वक यसलाइ सुनेको र हेरेको बिद्यार्थीहरुले बताए ।
क्याम्पस ब्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष सुरेश सुब्बाका अनुसार बिज्ञान प्रदर्शनीले सोचे भन्दा बढी सफलता हासिल गरेको र यहाँका बिद्यार्थीहरुको प्रतिभा प्रस्फोटन गरेको छ ।
उहाँका अनुसार यस प्रदर्शनीले सामुदायीक क्याम्पसहरुपनि कम छैनन् र यहाँका बिद्यार्थीहरुले अवसर पाएमा प्रतिभालाइ देखाउन पछि पर्दैनन् भन्ने स्पष्ट पारेको पनि बताउनु भयो ।
क्याम्पसले यसमा पुर्ण रुपमा सहयोग गरेको र प्रतेक बर्ष यस्तो प्रदर्शनी आयोजना गरिने समेत सूब्बाले बताउनु भयो ।यसरी क्याम्पसका बिद्यार्थीहरुले जुन काम गरेका छन् यो अनुकरणिय मात्र होइन प्रशंशनीय पनि रहेको छ ।

बिरालो विश्वको तेस्रो धनी पशु

इटालीको बिरालो विश्वको तेस्रो धनी पशु बनेको छ । बिरालोको मालिकले मर्नुअघि सबै सम्पत्ति उनलाई दिएपछि तोमासिनो विश्वको तेस्रो धनी बिरालो बनेको हो । गत महिना मालिक मारिया असुन्ताको ९४ वर्षको उमेरमा मृत्यु भएको थियो । असुन्ताको मृत्युपछि उनको एक करोड पाउन्डको सम्पत्ति बिरालोको भएको छ । उनले आफ्नो मृत्युपछि सबै सम्पत्ति बिरालोलाई दिने कागज वकिललाई गर्न लगाएकी थिइन् ।
जनावरप्रेमी असुन्ताले तोमासिनोलाई सडकमा भेट्टाएकी थिइन् । उनले त्यसलाई घरमा ल्याएर हेरचाह गर्न थालिन् । असुन्ताको इटालीमा थुप्रै घरसहित बैंकमा पनि ठूलो रकम छ । तर, उनका नजिकका आफन्त भने कोही छैनन् । वकिल एन ओरेचियनी र गियासिन्टो क्यानजोनाका अनुसार असुन्ताले २००९ को अक्टोबरमा नै आफ्नो सबै सम्पत्ति बिरालोलाई दिने कागज गरेकी थिइन् ।
 इटालीको कानुनअनुसार कुनै पनि पशु सीधै सम्पत्तिको मालिक बन्न पाउँदैन । यसैगरी, असुन्ताले आफ्नो बिलमा सम्पत्ति कुनै भरपर्दाे पशु एसोसियसनलाई दिन पनि भनेकी वकिल ओरेचियनीले बताइन् । उनले भनिन्, 'हामीले पशुसम्बन्धी थुप्रै संस्थाबाट असुन्ताले छोडेर गएको सम्पत्तिका लागि अनुरोध गरेका थियौँ । तर, हामीले खोजेकोजस्तो कुनै पनि संस्था
पाउन सकेनौँ ।
असुन्ताको नजिकका आफन्त कोही पनि नभएका कारण बिरालोको हेरचाह गरिरहेकी काम गर्ने स्टेफानियालाई नै सबै सम्पत्ति व्यवस्थापन गर्न दिइएको पनि वकिल ओरेचियनीले बताइन् । स्टेफानिया जनावरप्रेमी विशेषगरी बिरोलोप्रेमी भएको मार्चमा मात्र असुन्ताले बताएकी थिइन् ।
'साँच्चै भन्नुपर्दा बिरोलोलाई त्यत्रो सम्पत्तिको आवश्यकता नै छैन । ऊ त एक बटुका दूध र केही बिस्कुटमा नै खुसी छ,' बिरालो स्याहार्ने स्टेफानिया भन्छिन् । बिरालो यतिका धनी भएको जानकारी आफूलाई पहिले नभएको पनि उनले बताइन् ।
विश्वको सबैभन्दा धनी पशु जर्मनीको सेर्फड जातको कुकर'गन्टर' हो । धनी मालिक्नी कार्लाेटा लेबिस्टाइनको मृत्युपछि गन्टर ९ करोड पाउन्डबारबारको सम्पत्तिको मालिक बनेको हो ।
१९८८ मा बि्रटिस एकान्तप्रेमीले आफ्नो बिरालोलाई ९० लाख पाउन्ड सम्पत्ति छोडेर गएका थिए ।